Engelenmozaïek

Het mozaïekwerk rond de hoofdingang

Als versiering van het muurvlak tussen de staties VII en VIII (rechts en links van de hoofdingang) ontwierp Antoon Molkenboer het Engelenmozaïek. Over de symboliek van dit pas in mei 1929 geplaatste mozaïek heeft hij helaas geen aantekeningen achtergelaten. Maar als je de gekozen plek (de omlijsting van de hoofduitgang van de kerk) relateert aan de op dit mozaïek uitgebeelde figuren en symbolen, zou de volgende uitleg aannemelijk kunnen zijn.

Het mozaïek verbeeldt een eerbetoon aan de victorie van Christus die de dood heeft overwonnen en het verwijst zo naar het eeuwige leven. Dit mozaïek, met het Christusmonogram, met de engelen, met de getoonde voorwerpen en met de levengevende waterstromen, symboliseert dat ook de mensen (na de dood) een nieuw en victorieus eeuwig leven wacht.

Engelenmozaïek

Op het vlak boven de hoofduitgang staan zes engelen die zich richten naar het Christusmonogram. Dit is een afkorting van de in het Grieks geschreven naam Christus, waarvan de eerste twee letters X (Chi) en P (Rho) tot een monogram zijn gevormd. Zoals vaker wordt ook hier dit monogram gecombineerd met de letters A (Alpha) en Ω (Omega) want in de Openbaring 2:8 wordt Jezus aangeduid als ‘de Eerste en de Laatste’.

Christusmonogram

Het Christusmonogram is omringd door een lichtgroene doornenkroon met rode doornen. De kleur groen staat symbool voor ‘hoop en overwinning’ en voor ‘geloof in het eeuwig leven door de verrijzenis van Christus’. Om de Goddelijke stralen zit een blauwe achtergrond, deze symboliseert de levengevende wateren die naar de aarde stromen als verbinding tussen de hemel en de mensen. Dit Christusmonogram symboliseert de victorie van Christus, die door zijn verrijzenis de dood overwonnen heeft, en het verwijst zo naar het eeuwige leven. De zes adorerende engelen op het middenvlak dragen dan ook de voorwerpen aan die te maken hebben met deze loftoekenning (de zalving en de kroning).
De victorie van Christus wordt benadrukt door de twee bovenste engelen, allebei met een olijftak in hun hand, die zo de vrede en het eeuwige leven symboliseren. Drie engelen dragen de ingrediënten aan voor een zalvingsritueel: een pot met balsem, een schaaltje met geurende kruiden en een pot met olijfolie (olijfolie vermengd met balsem en geurige kruiden werd vroeger gebruikt om zalvingsrituelen mee te verrichten). Rechtsonder staat dan een vierde engel met een kroon, voor de kroning van Christus.

Engel met boek

Op het linker en op het rechter mozaïekvlak van de deuromlijsting staat een engel afgebeeld die zich niet richt naar het Christusmonogram maar juist naar de mensen. Ze staan helemaal onderaan de levengevende waterstromen, die als een verbinding tussen Christus en de mensen gezien moeten worden. De kleur blauw staat symbool voor ’troost en kracht’ en de kleur goud voor ‘victorie en verhevenheid’. Deze waterstromen zijn in het begin alléén nog blauw, worden gaandeweg blauw met groen en goud, om te eindigen in frisgroene tinten met nog wat blauwe en gouden lijnen. De engelen dragen ieder een rood boek met vijf gouden stippen, waarschijnlijk zijn dit het oude en het nieuwe testament die de richtsnoeren zijn om ‘de hemel te kunnen verdienen’.
Na een requiemmis wordt het lichaam van een overledene onder dit mozaïek door de kerk uitgedragen, terwijl het kerkkoor het troostende ‘In Paradisum’ zingt (‘Mogen de engelen u geleiden naar het paradijs.’).
Hiermede wordt gesymboliseerd, dat voor een gelovige de dood niet het einde betekent maar de overgang is naar het nieuwe eeuwig leven.