Donderdag 19 april 2018 vond in het Huis van Europa aan de Korte Vijverberg 5 een officiële presentatie plaats van het herplaatste mozaïek ‘Varen, laden en lossen’ van Antoon Molkenboer.

Mozaïek voor de Lloyd

In 1932 maakte Molkenboer, in zijn Haagse atelier aan het Bleijenburg 38, speciaal voor de hal van het gebouw aan de Korte Vijverberg, het mozaïek ‘Varen, laden en lossen’. In zijn atelier was toen ook nog de Italiaanse mozaïekmaker Angelo Moro werkzaam, die samen met elf anderen de mozaïeken in de Antonius Abtkerk had aangebracht.
Het pand Korte Vijverberg 5 was in 1932 gebouwd als filiaal van de Rotterdamsche Lloyd NV; aan de voorgevel zie je nog de verwijzingen daarnaar. (Op de website van de Haagse monumentendienst wordt een korte toelichting op het gebouw gegeven: Lloydgebouw.)

Betonnen platen

Na zijn vele mozaïekwerk in de Antonius Abtkerk ging Antoon Molkenboer ook mozaïeken maken waarbij hij de Venetiaanse glassteentjes op grote betonnen platen bevestigde, die aan een muur konden worden opgehangen. Zo ook bij dit mozaïek dat bestaat uit drie platen beton die elk 1,2 meter hoog en samen 3,5 meter lang zijn.

Ontbreken van symboliek

Naast het gebruik van het hetzelfde mozaïekmateriaal en de grote stijlovereenkomsten met de mozaïeken in de Antonius Abtkerk, kenmerkt het ‘Varen, laden en lossen’-mozaïek zich door het ontbreken van elke christelijke symboliek of allegorische verwijzing. De voorstelling is puur ontleend aan de toenmalige bedrijvigheid van de Rotterdamsche Lloyd NV. Op het middenpaneel staan, samen afgebeeld boven een groot stuurrad, de officier-administrateur met zijn notitieboek, de stoere kapitein met zijn verrekijker, en de officier-machinist met zijn kompas.

'Varen', het centrale paneel

‘Varen’, het centrale paneel

Laden en lossen

De Indonesische ‘laders’, een mandoer (inlandse opzichter), een Javaanse sjouwer, een koelie (inlandse arbeider met draagstok), een Madoerese arbeider en een Javaanse bediende staan op het linker paneel. Het rechter paneel biedt plaats aan de Nederlandse ‘lossers’, een kok, een timmerman, een mecanicien, een kabelgast en een controleur.

Langs elk van de drie panelen loopt een band met de kleuren van de Nederlandse vlag. Boven het geheel loopt een fries met de uitgaande en de terugkomende boten (‘de zilvervloot’ van de Rotterdamse rederij), een golfmotief en de vlaggen van de Rotterdamsche Lloyd NV en de toenmalige Nederlandsche Posterijen.

Omzwervingen

Toen het voormalige Lloyd-gebouw aan de Korte Vijverberg 5 in 1988 als Huis van Europa in gebruik genomen werd voor het werk van de Europese Commissie en het Europees Parlement, is het mozaïek van Antoon Molkenboer uit de hal verwijderd. Na wat omzwervingen zijn de drie panelen uiteindelijk in het Maritiem Museum in Rotterdam terechtgekomen.

Terugplaatsing

Het voormalige Lloydgebouw in Den Haag

Het voormalige Lloydgebouw in Den Haag

In 2017 heeft men besloten om het mozaïek in bruikleen te geven en zodoende kon het in 2018 weer teruggeplaatst worden in het gebouw waar het oorspronkelijk voor gemaakt was. Voorlopig gaat het om een bruikleenperiode van drie jaar, maar aannemelijk is dat dit mozaïek permanent in het Huis van Europa zal blijven hangen.
Iedereen kan het tijdens de kantooruren komen bekijken, maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. Het hangt bij de informatiebalie en tot daar is het gebouw vrij toegankelijk.
Dus mocht u een keer in het centrum van Den Haag zijn, neem dan zeker de moeite om dit prachtige mozaïek even te gaan bekijken.

Huis van Europa

In het Huis van Europa vind je, naast kantoorruimte voor de Nederlandse vertegenwoordiging van de Europese Commissie, ook een informatiepunt van het Europees Parlement, waar iedereen die iets over Europa wil weten terecht kan.